Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, lớp áo giáp của xe tăng chỉ bảo vệ khỏi vũ khí nhỏ của bộ binh, súng máy và mảnh đạn pháo. Nhiều lí do để quân đội các nước từ những năm 1920 – 1930 đã nỗ lực thiết kế vũ khí chống tăng phù hợp hơn.

Xe tăng đầu tiên ra trận

Từ xa xưa, khái niệm về xe bọc thép đã xuất hiện và được ghi lại trong tác phẩm Xe tăng trong đại thế chiến, TS sử học Paul Malmassari (Pháp) - nguyên trung tá chỉ huy trung đoàn xe tăng đã ghi nhận. Vào thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, một loại tháp lớn được gọi là "helépolis" (tiếng Hy Lạp có nghĩa là người công thành) được chế tạo bởi Polyeidos người Hy Lạp.



 200 quân áp sát được đưa tới tường thành cùng tháp công thành có 9 tầng bịt sắt cao 40m, rộng 21m, nặng 180 tấn để tấn công. Máy phóng được lắp thêm lá chắn vào tháp công thành. Xe ngựa nhà nông ở thời Trung cổ, người Séc và người Ba Lan đã bị biến thành "pháo đài xe ngựa". Trong thế kỉ 15, một bảng phác thảo mẫu xe chiến đấu bọc thép hình nón di chuyển bằng hệ thống bánh răng nối với bốn bánh xe do 8 người điều khiển được thiên tài Leonardo da Vinci ở Ý tạo nên. 

Ở đầu thế kỉ 20, các nguyên mẫu xe bọc thép chiến đấu bánh xích đầu tiên mới xuất hiện sau khi các phát minh động cơ đốt trong và bánh xích được ra đời.

Ngày 20-2-1915, chủ trưởng của Hải quân hoàng gia Anh trong việc thành lập Ủy ban Tàu đổ bộ về cải tiến máy kéo nông nghiệp thành xe chiến đấu bọc thép. Nhưng sau đó, dự án này phải dừng lại bởi bánh xe khổ lớn lại quá yếu mà bánh xích quá cồng kềnh. Họ sẽ xem xét để nghiên cứu các nguyên mẫu nhỏ hơn.

Cuối năm 1915, Anh thử nghiệm xe bọc thép Little Willie (nguyên mẫu đầu tiên của xe tăng Mark I sau này). Thời gian sau, 150 xe được đặt hàng bởi Văn phòng Chiến tranh.

Anh có ý định mở một cuộc tấn công quy mô lớn nên cần phải giữ bí mật tuyệt đối quá trình sản xuất nên gọi xe bọc thép là "tank" (nghĩa là "bồn chứa"). Số lượng xe bọc thép được chuẩn bị là vô cùng lớn khiến quân Đức tưởng Anh sản xuất bồn chứa nước cho quân đội  vì cái tên cả xe. Điều này, khiến Đức lơ là và trở tay không kịp.

Ngày 15-9-1916, trong trận liên quân Anh - Pháp tấn công quân Đức tại Flers-Courcelette (tỉnh Somme) là lần xuất hiện đầu tiên của xe bọc thép Mark I của Anh.

Báo Le Matin (Pháp) xuất bản vào hôm sau miêu tả: "Trời vừa rạng sáng, quân Đức đã gặp bất ngờ lớn. Những con quái vật khổng lồ bằng thép xông tới giữa các toán quân liên quân. Đây là xe ôtô bọc thép mới được Anh chế tạo trong điều kiện bí mật tuyệt đối và bây giờ mới xuất đầu lộ diện. 

Xe có hình dạng phía trước như đinh thúc ngựa chạy trên vùng đất bị bom đạn cày xới, vượt qua mọi chướng ngại vật, cán lên hàng rào kẽm gai như trò chơi trong khi các khẩu súng bí mật từ hai bên sườn xe khạc ra cơn mưa đạn".



Thiết kế xe tăng thế hệ Mark I của Anh có dáng thuôn dài, nặng 30 tấn, dài 8m, rộng 4m, được đẩy tới bằng bánh xích. Ngoài một lớp lưới thép phủ bên ngoài được cho là bảo vệ khỏi lựu đạn thì xe không có tháp pháo nào. Trong kíp lái 8 người sẽ gồm 1 chỉ huy, 1 lái xe, 4 xạ thủ cho hai tháp pháo và 2 người phụ trách bánh xích.

Phá cuộc chiến giao thông hào

Suốt 1 tuần của trận đánh Flers-Courcelette vào tháng 9-1916, dù cố gắng hết sức nhưng vẫn không thể phá vỡ phòng tuyến Đức. Chiếc xe tăng Mark I của Anh được nhận xét là chiến đấu rất đáng thất vọng. Nó được đánh giá trong tác phẩm Chiến tranh xe tăng 1916 - 1918 của TS sử học - cựu đại tá Henri Ortholan (Pháp).



Do bề mặt tiếp xúc giữa bánh xích với mặt đất không lớn nên khi gặp địa hình gồ ghề, lầy lội, chiến hào, sông suối thì khó mà vượt qua nổi. Bánh xích yếu đến nỗi di chuyển không nhanh hơn binh sĩ đi bộ (khoảng 5km/h) và chỉ đi được 40km, thậm chí cứ sau 80km là phải thay. 

Trong tác phẩm Chiến tranh thế giới thứ nhất: 1914 - 1918, hai giáo sư Robin Prior và Trevor Wilson (Úc) ghi nhận Anh chỉ 32 xe có khả năng tham chiến dù đã chuẩn bị tới 49 xe tăng.

Bước vào trận đánh, 32 xe đều gặp trục trặc trong đó có 7 xe không thể khởi động, số còn lại  gặp trục trặc máy móc hoặc không vượt qua địa hình hiểm trở. 9 xe duy nhất có thể xuyên thủng phòng tuyến Đức nhưng rồi cũng bị hư hại hoàn toàn.



Trong chiến tranh, thì đây là lần đầu tiên có số lượng xe tăng với quy mô lớn như vậy. Quân Anh sớm có kế hoạch tập hợp xe tăng thành nhóm ba chiếc, mỗi chiếc chở theo một bó cây lớn. Phương án này nhằm đối phó với hệ thống giao thông hào chống tăng rộng và sâu của quân Đức. Hai xe sau tiến lên nhờ xe đầu tiên vứt bó cây xuống hào. 


Tin liên quan

Chiến thuật nghi binh độc lạ của Nga và Ukraine nhằm chống lại các cuộc tấn công của đối phương.


Vào tháng 11-1918, chiến tranh kết thúc, 2.542 xe tăng được Anh sản xuất, 4.146 xe tăng được Pháp chế tạo. Trong chiến dịch lớn đầu tiên trong trận Saint-Mihiel vào tháng 9-1918, 267 xe tăng do Pháp sản xuất được Mỹ trọng dụng. Lòng tin của Đức vào hiệu quả xe tăng mất dần nên cuối chiến tranh chỉ sản xuất 20 xe tăng A7V.

 

Chủ đề liên quan