Lần thứ hai đưa quân tiến vào kinh đô của nhà Kim (Bắc Kinh ngày nay), nhờ vào cuộc chiến này đã đưa kinh đô sầm uất bậc nhất một thời ở Trung Hoa về tay Thành Cát Tư Hãn.



Năm 1211, chiến dịch chinh phạt nhà Kim ở Trung Hoa bắt đầu, khi đó 10 vạn quân mở đầu chiến dịch dưới sự chỉ huy của Thành Cát Tư Hãn. Một năm sau, Thành Cát Tư Hãn ngừng bao vây Trung Đô - kinh đô của nhà Kim khi đó nên chiến dịch tàm kết thúc.

Lúc này, một nhân vật có tiếng ở khu vực người Khiết Đan nhân thời cơ hai bên đang bất hòa, đứng lên tuyên bố sẽ trung thành với Thành Cát Tư Hãn. Nhân vật này là Gia Luật Lưu Ca, người này sẵn sàng huy động lực lượng lên tới hàng vạn người chỉ trong vài tháng để phản lại nhà Kim.

Nhà Kim phái binh thảo phạt, dưới sự cầu xin hỗ trợ của Gia Luật Lưu Ca, Thành Cát Tư Hãn lệnh cho tướng Triết Biệt đưa binh mã tới hỗ trợ chiến đánh đẩy lùi quân Kim.

Năm 1212, sau khi thế sự ở vùng đông bắc Trung Hoa được bình định, đại quân của Thành Cát Tư Hãn một lần nữa lại xuất quân. Mục tiêu lần này là nhà Kim, đặc biệt là Đại Đồng Phủ Tây Kinh (nay là Đại Đồng, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc).

Lần này, Thành Cát Tư Hãn không may bị trúng tên trong cuộc giao tranh ở Tây Kinh. Tình thế buộc phải rút quân để bảo toàn lực lượng.

Mùa thu năm 1213,  xuất quân chinh phạt nhà Kim lần thứ 3 dưới sự lãnh đạo của Thành Cát Tư Hãn. Khi đó, quân Mông Cổ một lần nữa đánh chiếm pháo đài Ô Sa và  vượt Trường Thành. Tiếp đó, hạ được phủ Tuyên Đức, phủ Đức Hưng, giao chiến với quân Kim ở huyện Hoài Lai (nay là phía đông Hoài Lai, tỉnh Hà Bắc).

Dưới sự tấn công khốc liệt của quân Mông Cổ,  tướng Hoàn Nhan Cương và Thuật Hổ Cao Kỳ lãnh đạo hơn 10 vạn quân Kim vẫn thất bại và tháo chạy. Thừa thắng xông lên Thành Cát Tư Hãn tiến đến cửa bắc Cư Dung Quan.

Quân của Thành Cát Tư Hãn được chia làm ba nhánh khi tiến sâu vào Trung Nguyên. Thoải mái công phá và cướp bóc để đánh chiếm  hoàn toàn Trung Đô lần thứ hai.

Khung cảnh nhà Kim lúc bấy giờ hỗn loạn vô cùng. Bởi quân Mông Cổ tiến càng ngày càng gần nhưng  Hồ Sa Hổ lại ung dung săn bắn không chuẩn bi phương án phòng thủ chiến đấu. Khi bị Hoàn Nhan Vĩnh Tế trách mắng bằng lời lẽ nặng nề thì Hồ Sa Hổ càng bất mãn. Mọi sự dồn nén tới một buổi đêm mùa thu năm 1213, Hồ Sa Hổ bí mật cho quân tiến cung ám sát Hoàn Nhan Vĩnh Tế. Hồ Sa Hổ còn tự ý đưa một người cháu của hoàng đế là Hoàn Nhan Tuân lên nối ngôi. Hoàn Nhan Tuân lấy hiệu là Kim Tuyên Tông. Khi đó, vừa được công lớn khi đưa  hoàng đế mới lên ngôi mà lại vừa được cấp đất phong vương.



Tháng 10/1213, quân chủ lịch được tập hợp gần Trung Đô do các con trai Thành Cát Tư Hãn chỉ huy chinh phạt các vùng khác cũng lần lượt quay về. Thành Cát Tư Hãn không đồng ý cho các tướng dưới quyền dẫn quân công thành. Bởi đại quân Mông Cổ của Thành Cát Tư Hãn đóng tại ngoại thành Trung Đô suốt mùa đông cho tới tháng 3/1214. Thành Cát Tư Hãn gửi thông điệp tới Kim Tuyên Tông Hoàn Nhan Tuân.

"Các vùng xung quanh kinh đô đều đã rơi vào tay Mông Cổ. Ta vốn muốn thu quân, nhưng các tướng đều muốn tấn công. Vậy phải xử lý như thế nào đây?". Tình hình thế sự lúc này bất lợi nghiên về Kim Tuyên Tông khi triều đình lại hỗn loạn, sức chiến đấu của quân Mông Cổ lớn. Lúc này, phương án cầu hòa là tối ưu nhất.



Sau đó, Kim Tuyên Tông gả công chúa cho Mông Cổ, một lượng lớn vàng bạc châu báu, 500 nam và 500  nữ cùng 3.000 con ngựa được cống nộp. Hơn thế,  thừa tướng Hoàn Nhan Phúc Hưng được cử đi tiễn Thành Cát Tư Hãn khỏi Cư Dung Quan. Hòa ước được ký kết, quân Mông Cổ rút về. Nhà Kim đã thoát khỏi sự diệt vong, nhưng thực tế mọi sự chỉ đang mới bắt đầu.

Thành Cát Tư Hãn có ý muốn quân Mông Cổ và quân Tống có thể liên minh, cùng nhau diệt nhà Kim sau khi đại quân Mông Cổ rút về thảo nguyên phương bắc.

Trên đường đi, sứ thần Mông Cổ bất ngờ bị bắt sống khi quân Kim cố tình mai phục. Đoán được suy nghĩ của Thành Cát Tư Hãn, Kim Tuyên Tông vô cùng hoảng hốt, lo lắng Mông Cổ lại một lần nữa tập kích.

 Biện Kinh (nay là Khai Phong, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc) được hoàng đế nhà Kim chọn làm nơi đóng đô vào năm 1215 dù được nhiều quân thần trong triều khuyên nhủ.

Thành Cát Tư Hãn nghe tin, liền phái sứ giả tới trách móc: "Kim chủ đã cùng ta hòa hảo, cùng nhau chung sống. Vậy mà giờ lại lựa chọn dời đô, là bởi vì đã nghi ngờ từ trước, chẳng qua là lấy hòa ước để lừa gạt ta mà thôi”.

Hiểu được sự tình nếu nhà Kim dời đô sẽ dẫn tới bất ổn, lòng người dao động. Thành Cát Tư Hãn nhận thấy đây chính là cơ hội tốt để tấn công. Các tướng cũng đưa ra lời khuyên rằng nên tận dụng khoa học kỹ thuật để đội pháo binh Mông Cổ tấn công thành. 

Nghe tin Trung Đô sắp bị bao vây khi đại quân Mông Cổ tiến về phía nam. Lo sợ thái tử sẽ rơi vào nguy hiểm đành lệnh cho con trai bí mật rời khỏi thành. Tình hình nguy cấp,  Hoàn Nhan Thừa Huy gửi thư cầu viện.

Quân Mông Cổ thắng trận nhờ sử dụng lại chiến lược cũ. Thất bại cận kề khiến Hoàn Nhan Thừa Huy uống thuốc độc tự sát. Toàn bộ binh lính nhà Kim xin đầu hàng.



Thành Cát Tư Hãn hủy diệt hoàn toàn thành phố sầm uất bậc nhất Trung Hoa lúc bấy giờ. Toàn bộ tài sản, vàng bạc của thành trì hơn 1 triệu người sinh sống được vận chuyển về thảo nguyên Mông Cổ. 


Tin liên quan 

Mất 700 năm làm “bù nhìn” để nắm trong tay quyền lực của Nhật Hoàng sau cuộc nội chiến


Bức thông điệp được gửi tới Kim Tuyên Tông vào tháng 7/1215 của Thành Cát Tư Hãn: "Nếu ngươi giao các thành trì ở vùng Sơn Đông, Hà Bắc, từ bỏ tước hiệu hoàng đế, Mông Cổ sẽ ngừng tấn công”. Cuộc chiến Mông Cổ - Kim từ đây bước sang giai đoạn mới.