Sự nguy hiểm nhưng đôi lúc cũng có những thú vui bất ngờ của nghề đào mộ được kể lại dưới góc nhìn và những trải nghiệm thực tế của các nhà khảo cổ.



Vào một ngày của tháng 7/2013, tại một nghĩa trang nhỏ trên sườn đồi, có những ngôi mộ cổ nằm rải rác xen lẫn với mộ hiện đại ở vùng ngoại ô phía đông thành phố Nghĩa Ô (Chiết Giang, Trung Quốc).  Một người vừa là bạn cũng là người làm cùng công ty của Trịnh Gia Lệ đã nhờ anh đi khảo sát khu di tích này. 

Vào lúc đấy, toàn bộ khu di tích này được san lấp mặt bằng để dự án bất động sản khởi công. Khi chiếc máy xúc đang cào xuống nền đất thì đúng lúc ấy Trịnh Gia Lệ đến và vô tình nhìn thấy một góc của ngôi mộ gạch bị máy xúc cắt đứt.

Sự việc ngay lập tức thu hút được sự chú ý của nhiều người. Bao vây xung quanh là đám đông đang tụ tập và tranh luận về những thứ ẩn giấu bên trong. Trong đó, có 4-5 công nhân đang làm việc lao tới tìm hiểu.

Sau khi khai quật hoàn tất, nhiều người xem lắc đầu, chán nản, thở dài và bắt đầu tản ra. Chỉ vì trong ngôi mộ chứa một phần bộ xương của người phụ nữ không có văn bia tưởng niệm nào thể hiện danh tính. Chỉ biết đó là của nữ  từ triều đại nhà Thanh (1644-1911). Trong đám đông tụ tập ấy, vài người đã tỏ thái độ khó chịu với cái mà người ta gọi là “ ăn xin nhà Thanh”. Họ cho rằng không có gì thú vị bên trong và khó chịu khi công việc vì thế bị gián đoạn vào một ngày nắng nóng như thế.

Bộ hài cốt sẽ khó yên ổn dưới đất lâu dài, mà tiếp tục bị dự án xây dựng khác làm ảnh hưởng. Vậy nên chủ thầu đã cho bộ hài cốt vào túi ni lông và đặt bên đường mặc dù trước đấy Trịnh Gia Lệ muốn tìm một nơi vắng vẻ để an táng cô ấy trở về với đất.



Vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, Trịnh Gia Lệ thấy bản thân đang ngày càng bị cuốn hút vào việc đào mộ sau khi khai quật ở Hà Mẫu Độ, Lương Chử và lò sứ Việt Châu. Khi đó ở Chiết Giang có  “Ba bông hoa vàng” của tỉnh rất hay được các nhà khảo cổ học nhắc đến:

Di sản Thế giới được UNESCO công nhận có niên đại từ 3.300-2.300 năm TCN là kho tàng hiện vật thời đồ đá mới có tên Lương Chử.Được xây dựng từ 5.000 đến 7.000 năm trước, Hà Mẫu Độ - di tích khảo cổ thời kỳ đồ đá mới quan trọng ở miền nam Trung Quốc.Biệt danh “Quê hương của sứ men ngọc” được nhắc đến nhờ các lò sứ Việt Châu và Long Tuyền. 


Tin liên quan

Hé lộ bí mật nằm dưới ngôi mộ của vua Aztec: Quái thú chiên binh cổ đại


Những ngôi mộ chứa một cá thể đặc biệt, đều khác nhau. Đó là nơi chết chóc, là chủ đề bị cấm kỵ từ xưa đến nay ở Trung Quốc. Ngôi mộ là nơi chết chóc nhưng nó sẽ đưa bạn quay ngược thời gian trở lại hàng trăm năm hoặc thậm chí hàng thiên niên kỷ. Một nơi ai cũng sợ mỗi khi nhắc đến, nó thấm đầy màu thịt của chủ mộ. Tuy ghê rợn là vậy nhưng chúng lại là thổi một luồng gió mới đối với người đam mê khảo cổ. Khai quật ngôi mộ chính là một hình thức giao tiếp, nói chuyện với họ và có thể đưa câu chuyện của họ thành chủ đề để bàn luận.



Trong lịch sử Chiết Giang, triều đại Nam Tống (1127–1279), các ngôi mộ đáng chú ý nhất thường lại rất đơn giản. Những ngôi mộ ấy thường ít đồ tùy táng tinh vi để thu hút sự chú ý của các nhà sử học nghệ thuật và cũng không có chạm khắc đá, tranh tường, hoặc các đồ trang trí trên tường khác. Nhưng nếu khẳng định những ngôi mộ thời Tống nhàm chán là bỏ lỡ ý nghĩa lớn hơn của chúng. 

Việc khai quật các ngôi mộ thời Tống thuộc loại sau. Ở Trung Quốc được chia thành hai loại khai quật: cuộc khai quật “chủ động” và khai quật “phục hồi”. Nhà Tống xuất hiện sự trỗi dậy của các nhà Nho theo trường phái Tân Nho giáo khắc khổ tiết kiệm. Vì vậy, các lăng mộ từ triều đại Tiền Tần (221-206 TCN) và Hán (206 TCN-220 SCN) lại chứa vô số vật dụng xuất hiện nhiều trong cuộc sống hàng ngày của người quá cố. Họ sống tiết kiệm nên khi về thế giới bên kia đều tránh xa tài sản trần thế và loại bỏ nhiều điều mê tín. Như nhà khảo cổ học Trịnh Gia Lê từng nói: “Ngôi mộ của họ thường trống rỗng, ngoại trừ một vài vật dụng cá nhân như dụng cụ viết và quần áo. Đây không phải vì nghèo đói, mà là sự logic khi đối mặt với cái chết”.

Trong thời gian qua, tốc độ đô thị hóa ở Trung Quốc ngày càng nhanh và tăng mạnh. Những nhà khảo cổ học như Trịnh Gia Lệ làm công việc khai quật “phục hồi” để thu hồi các hiện vật trước khi chúng bị sự phát triển của đường cao tốc, đường sắt và tàu điện ngầm phá hủy. Sự phát triển nhanh chóng của các dự án lớn khiến những khu chôn cất trên khắp đất nước như một lần nữa được “trỗi dậy”. Nếu không nhanh chóng khai quật, chúng sẽ bị bị phá hủy bởi máy xúc và đất đá.

Tất nhiên thì không phải tất cả các cuộc khai quật nào cũng đều lộ liễu, phản cảm như cuộc khai quật ngoại ô Nghĩa Ô. Trong một dịp nghỉ lễ, Trịnh Gia Lệ đã đên một nơi có một ngôi mộ chứa quan tài sau khi được người dân ở Hoàng Nham (Đài Châu) đã phát hiện ra và báo cáo cho chính quyền. Tình thế cấp bách, không còn cách nào khác ngoài để mở quan tài, xả hết nước bên trong quan tài và cần được kiểm tra toàn bộ khi đưa đến một bào tàng gần đó. 

Trịnh Gia Lệ dùng một cái khoan và đục 2 lỗ dưới đáy quan tài. Nước bắt đầu tuôn ra. Hành động đó đã dấy lên trong lòng người dân quanh đó những suy nghĩ khó hiểu. “Quan tài gần như nguyên vẹn. Tại sao có nước?. Khi dành cả đời mình cho sự nghiệp khảo cổ thì Trịnh Gia Lệ đã rút ra những bài học đắt giá cho mình. Anh từ từ giải thích cho mọi người hiểu. Khi khi quan tài được chôn cất, nước ngầm sẽ thấm qua gỗ. Trong quá trình vận chuyển, không tránh khỏi những thứ bên trong sẽ đổ ra xung quanh, làm hư hại hiện vật.



Và phải mất hết 6 giờ để thoát nước hoàn toàn. Khi mở quan tài ra, đó là một tủ quần áo đầy đủ của quý tộc triều Tống. Bên trong là một thi thể mặc 8 lớp quần áo và xung quanh là một đống trang phục bao gồm lụa, vải tuyn và vải thêu. Dự đoán rằng đây sẽ là một khám phá độc đáo và chưa từng có. Sau tìm hiểu, người nằm trong quan tài là vị Hoàng đế khai quốc của triều đại Nhà Tống trong lịch sử Trung Quốc - Triệu Bác Vân (1155-1216), hậu duệ của Triệu Khuông Dận (927-976). Tuy rất ít nhân vật nổi tiếng trong lịch sử được chôn cất ở đây và những khám phá khảo cổ hiếm khi thu hút sự chú ý của công chúng dù Chiết Giang là một trung tâm kinh tế trong thời gian dài. Và vị Hoàng đế trên chính là ví dụ hiếm có được bảo quản tốt, không bị cướp trước khi khai quật có niên đại từ triều đại nhà Tống ở tỉnh Chiết Giang. 

Và lời trần tình của nhà khảo cổ Trịnh Gia Lệ nói cũng khiến người đọc phải suy ngẫm: “Người khai quật lăng mộ cổ hiếm khi ‘ngồi trên các bài báo hàng đầu’ và công việc của chúng tôi không có gì hấp dẫn. Nhưng được lang thang giữa nơi giao thoa giữa sự sống và cái chết thật sự là điều hiếm có và đặc biệt”

 

 

 

Chủ đề liên quan