Những nhân vật anh hùng của bộ phim “Tam quốc diễn nghĩa” nổi tiếng một thời như: Tào Tháo, Lưu Bị, Quan Vũ, Triệu Vân… Liệu có ai nhận ra đa số họ tên những nhân vật trong phim “Tam quốc diễn nghĩa” chỉ vỏn ven trong 2 chữ?

 

Ngược dòng thời gian quay về lịch sử Trung Quốc, suốt khoảng hơn 300 năm thì cả nhà Hán và Tam quốc đều có cách đặt tên vô cùng đặc biệt khi họ chỉ đặt tên theo từ đơn, tên kép.


 Tin liên quan

7 người võ công đệ nhất thiên hạ thời Tam quốc khiến Tào Tháo cũng ngả mũ thán phục


Ở Trung Quốc thời đó, họ + tên sẽ thành cấu trúc danh tính của một người. Và dưới đấy, chúng ta sẽ chỉ nhắc đến phần tên ví dụ như nhân vật Lưu Bị sẽ có tên đơn tương ứng là "Bị".

 

Tại sao tên đơn lại phổ biến ở thời Tam quốc?



Sự kì lạ trong cách đặt tên khiến không ít người phải tự đặt ra câu hỏi. Dù tên kép không phải không xuất hiện, có những nghệ nhân như Đông Phương An Thế… hay những ẩn sĩ: Bàng Đức Công, Đặng Lư Thúc… Nhưng qua đến những quan viên chức tước hầu hay thành phần tri thức thì lại đặt tên theo cấu trúc khác.

 

Câu chuyện khiến nhiều người tò mò này bắt nguồn từ Vương Mãng - vị Hoàng đế duy nhất của nhà Tân. Quyền thần nhà Hán này đã khiến nhà Hán phải gián đoạn trong lịch sử Trung Quốc.

 

“Thần học mục đích luận” của Đổng Trọng Thư được Vương Mãng sử dụng sau khi đoạt chính quyền vào cuối thời Tây Hán.  “Thần học mục đích luận”  luôn đề cao Nho giáo. Đây như là hệ tư tưởng chính thức của nhà nước đế quốc Trung Hoa. Nhà triết học duy tâm, chính trị gia và nhà văn thời Tây Hán này lại coi trọng thờ trời hơn truyền thống tôn giáo thờ cúng ngũ hành.

 


Cũng vì vậy mà Vương Mãng mới có những tư tưởng kì lạ khi  từ chế độ đất đai đến chế độ dùng người, từ tiền tệ đến địa danh, nơi nào cũng có sự tồn tại của triết lý Nho giáo. Việc mê tín và phục cổ ở thời điểm này được phổ biến rộng rãi. Với nhiều sự thay đổi như vậy thì tên người cũng không nằm trong danh sách ngoại lệ.

 

Với ông, chỉ nô lệ mới dùng tên kép.  “Nhị danh phi lễ dã” trong “Xuân Thu Công Dương truyện” được dịch là tên kép đi ngược lại với lễ nghĩa. Vì thế Vương Mãng luôn quan trọng “tên” ngay sau khi bước lên ngai vàng. Toàn lãnh thổ lúc ấy thực hiện việc đổi tên trên diện rộng,  quan lại các cấp trung ương sẽ là đối tượng đầu tiên. Sau đấy các địa danh cũng sẽ được khoác lên mình chiếc áo mới.

 

Việc đổi tên này đã tốn không biết bao tâm huyết của Vương Mãng nhưng cũng từ đó dẫn đến những cuộc chiến tranh giữa các dân tộc. Nhưng gạt bỏ tất cả thì đây trở thành niệm tự hào của ông cũng như gia tộc họ Vương. 

 

Nhưng đi ngược lại với sự kiêu hãnh đầy tự hào của mình thì cháu trai trưởng của Vương Mãng là Vương Tông đã phạm phải tội tày đình. Đây là sự hổ thẹn với chính Vương Tông và cả dòng tộc. Sự nôn nóng ngồi lên ngai vàng đã khiến Vương Tông mờ mắt. Ông có hành động gấp gáp khi tiến hành cho may trang phục Thiên tử, sai người vẽ tranh của mình, còn khắc ấn đồng trong sự âm thầm. Không chỉ vậy, ông còn cấu kết với cậu ruột chuẩn bị kế hoạch cướp đoạt vương quyền. 

 

Không may sự tình bất ngờ bị bại lộ khiến Vương Tông phải tự sát vì hổ thẹn. Nhưng việc chết đi cũng không xóa sạch được tội lỗi nên Vương Mãng vẫn hạ một mệnh lệnh: “Tông vốn có tên Hội Tông, bị xóa một chữ trong tên kép theo quy tắc, nay phục danh Hội Tông”. Mặc cho đó là cháu trai trưởng cũng là người đã chết nhưng việc bị tước đi “đặc ân” đặt tên đơn, nên phải phục hồi tên cũ “Vương Hội Tông” cũng phần nào răn đe thiên hạ bá tấn.

 

Từ mệnh lệnh của Vương Mãng ban xuống, có thể thấy rằng: 

1. Ở thời trước đó thì tên kép vẫn được xuất hiện bình thường

2. Pháp lệnh “bỏ đi một chữ trong tên kép” được ban hành cũng là lúc mọi người phải tuân theo quy định và luật lệ này.

3. Nếu trở thành tội nhân buộc phải phục hồi lại tên kép như cũ, như một lời răn đe, sỉ nhục và tước bỏ quyền lợi bình thường.

 


Vì việc đặt tên đơn đã đi vào tiềm thức và thói quen của người dân nên sau này lời của Vương Mãng không còn hiệu lực thì người ta vẫn sư dụng tên đơn và coi tên ké là chuyện không hay.Đến thời điểm hiện tại, khi dân số càng ngày càng đông, việc sử dụng tên đơn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến xã hội. 

 

 

Chủ đề liên quan