Sự mất tích đầy bí ẩn của những nền văn minh cổ đại dù các nhà khảo cổ và sử gia đều đang nỗ lực tìm hiểu. Nhưng đây vẫn là một ẩn số lớn  trong lịch sử loài người.


Thành Troy - hư hay thực



Iliad và Odyssey trong thần thoại Hy Lạp là hai trường thi của Homer về câu chuyện thành Troy. Hiện nay, nơi đây gần như không để lại dấu vết của bức thành gắn liền với cuộc chiến tranh bất hủ và con ngựa gỗ huyền thoại. Trong khi đó, những nền văn minh cổ đại khác để lại di tích vật chất cho hậu thế. Câu chuyện về thành Troy được coi như một câu chuyện trong trí tưởng tượng của người xưa vậy.

Nhưng qua quá trình nghiên cứu mới đây của các nhà sử học, thành Troy đã từng tồn tại. Cách đây hơn 3.000 năm, ở trên một đỉnh đồi, gần bến cảng thông ra biển Aegae (hiện cảng này đã bị cát vùi lấp). Troy là điểm dừng chân để vừa nhận tiếp tế lương thực và giải trí của những nhà buôn Hy Lạp, Italy, Bồ Đào Nha dong thuyền từ biển Aegae tới Biển Đen. Một vài dấu tích sót lại mà nhóm nhà khảo cổ học mới được phát hiện như: mảnh thuyền và cọc sắt nằm rải rác dưới những lớp đất cách thành Troy (thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) khoảng 4km. Qua lời kể của Homer trong anh hùng ca Iliad, đây như một minh chứng cho thấy chiến thuyền Hy Lạp đã từng đậu ở đây trước thời điểm tấn công vào thành.

Nhưng tại sao nó lại mất tích khiến nhiều thế hệ các nhà khoa học phải đi tìm câu trả lời?



Giáo sư vật lý Amos Nur tại Đại học Stanford, Mỹ chia sẻ: “Chúng tôi tin rằng các thảm họa tự nhiên, đặc biệt là động đất, đã đóng vai trò quan trọng trong sự mất tích bí ẩn của nhiều nền văn minh”. Một giả thuyết mới đến từ các nhà khoa học khác của Hiệp hội Địa vật lý Mỹ. Một  trận động đất lớn ở vùng phía đông Địa Trung Hải ở cuối thời kỳ đồ đồng có thể chính là nguyên nhân đằng sau sự biến mất của nhiều thành phố như Troy, Mycenae và Knossos. Từ đó, có thể thành phố này đã văng ra khỏi bản đồ thế giới trong khoảng năm 1.225 - 1.175 trước Công nguyên. Giả thuyết này được Hiệp hội Địa lý, Vật lý Mỹ đồng thuận, ủng hộ.

Văn hóa Harappa - những pháo đài bằng đất sét nung

Vào khoảng thời gian từ năm 2.800 đến năm 1.800 trước Công nguyên, xuất hiện một nền văn minh thời Cổ đại phát triển nằm trong  tổng thể các nền văn minh Sông Ấn. Nền văn minh này từng có một thời đỉnh cao trong sự phát triển về kinh tế, thương mại, nông nghiệp, nghệ thuật, chữ viết... Nhưng lại biến mất không rõ nguyên do vì sao. Những gì còn sót lại như hàng loạt đền thờ như một bằng chứng cho sự tồn tại của nó.



Người du mục Arian (tiếng Anh: Aryan) xuất hiện và đánh chiếm là giả thuyết được nhiều người nhắc tới nhất. Thêm một giả thuyết nữa về sự mất tích này có thể do những biến đổi khí hậu, giả thuyết này khá được lòng nhiều người. Khí hậu  trong lưu vực sông Ấn dần lạnh và khô hơn ở khoảng 1.800 năm trước Công nguyên. Lúc này, mảng kiến tạo của sông Ghaggra-Hakra bị biến đổi bởi khí hậu thay đổi khiến nước sông khô cạn. Từ đó, khả năng cao vấn đề trên dẫn đến sự suy tàn của nền văn minh Harappa, bởi nguồn nước của hệ thống sông bị đổi hướng về đồng bằng sông Hằng.

Thêm một giả thuyết có liên quan đến vương quốc người Sumer dẫn đến sự suy tàn của nền văn minh sông Ấn. Người Sumer đã chấm dứt và các quan hệ buôn bán với vương quốc này đã không còn nữa hoặc cũng có thể do sự xung đột quân sự và bệnh tật đã khiến nền văn hóa này biến mất. Theo giả thuyết của giáo sư Amos Nur và đồng nghiệp Prasad, vùng ven biển gần biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan hứng chịu hững trận động đất thảm khốc đổ xuống vùng ven biển. Khi đó, vỏ trái đất di chuyển dẫn đến việc chặn dòng chảy của một con sông lớn trong vùng. 


Tin liên quan

Đế chế Hung Nô từng “làm mưa làm gió” Trung Hoa thời nhà Hán


Nền văn minh Maya

Đứng chung với nền văn minh Andes là nền văn minh cổ đặc sắc Maya. Người Maya là một bộ tộc thổ dân châu Mỹ từ năm 1.000 trước Công nguyên đã xây dựng nên nền văn minh này. Họ tạo nên một nền văn minh có trình độ cao khi giỏi về lĩnh vực xây dựng nhà nước, đồng thời phát triển mạnh mẽ cả lĩnh vực kiến trúc, toán học, thiên văn học và tính toán thời gian. Khái niệm “số 0” được người Maya phát triển vào năm 357, sớm hơn châu Âu khoảng gần 900 năm. Thậm chí, họ có thể xác định chính xác độ dài của một năm, chính xác hơn rất nhiều lịch được châu Âu sử dụng vào thời đó. Sự kết hợp giữa lễ nghi với các chu kỳ của vũ trụ là một nét đặc biệt trong tôn giáo của người Maya.



Hai thành phố Quirigua (Đông Guatemala ngày nay) và Benque Viejo chung số phận với thành Troy và văn minh Harappa cũng biến mất bất ngờ vào cuối thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên. Giới sử học trên thế giới cho rằng sự biến mất này là hậu quả của những cuộc chiến liên mien, nhưng theo vài nghiên cứu của nhà địa - vật lý Robert Kovach lại do một trận động đất kinh hoàng gây nên.

 

 

Chủ đề liên quan